ترشحات مهبل معمولا روشن یا سفید رنگ هستند. در حین تخمک گذاری (حدود ۲ هفت پس از قاعدگی) ممکن است این ترشحات چسبناک و لغزنده شوند. تغییر در رنگ و میزان ترشح همراه با سایر نشانه های آن می تواند بیانگر این باشد که شما عفونت دارید.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، مهبل به طور طبیعی حاوی باکتری است. رشد این باکتریها کنترل شده است و توسط بسیاری عوامل مانند سطح اسید و هورمونها تحت تأثیر قرار می گیرد. هر چیزی این تعادل را به هم بزند، می تواند خطر عفونتها یا افزایش رشد هر یک از باکتریهای طبیعی یا مخمرها را افزایش دهد. تحریک کننده های احتمالی موارد زیر هستند:
- استفاده از آنتی بیوتیکها
- داروهای جلوگیری از بارداری
- دوش مهبلی گرفتن
- دیابت
- حاملگی
- استرس
- زیرپوشهای تنگ یا استفاده از پارچه های صناعی
ترشح مهبلی ممکن است از عفونت با موارد زیر ناشی شود:
- مخمرها : که به کاندیدا نیز معروف است و نوعی قارچ که بخشی از میکربهای طبیعی پوست انسان است اما می تواند ایجاد عفوت نیز کند.
- گاردنرلا : که نوعی باکتری است که به طور طبیعی در راههای تناسلی زنانه یافت می شود و عامل التهاب باکتریایی مهبل است.
- تریکومونا : نوعی تک یاخته است (جانداری که فقط از یک سلول ساخته شده است)
- بیماریهای منتقله از راه جنسی : مانند سوزاک یا کلامیدیا هم می توانند باعث ترشحات مهبلی شوند.
- دیگر علل احتمالی غیر عفونی ترشحات مهبلی : شامل التهاب مهبل تحلیل رفته (التهاب مهبل که معمولاً پس از یائسگی رخ می دهد)، دیابت ، (به طور شایعی با عفونتهای عود کننده مخمری همراه است، یا تحریک ناشی از محصولات معطر مانند صابون، دوشهای مهبلی، پد یا پنبه قاعدگی است.
نشانه ها ی عفونت
ممکن است متوجه تغییر رنگ ترشحات میزان یا بوی ترشحات شوید. یک ترشح سفید دلمه ای که شبیه پنیر روستایی باشد علامت مشخصه عفونت مخمری است. ترشح زرد، سبز یا خاکستری معمولاً علامت عفونت تریکومونایی یا التهاب باکتریایی مهبل است. این عفونت معمولاً با بوی غیر معمول ماهی مشخص می شود.
خارش معمولاً با عفونت مخمری همراه است، گر چه ممکن است با هر یک از انواع عفونتها یا تحریکات همراه باشد. آستر تحریک شده مهبل که بخصوص می تواند حین ارتباط جنسی خارش دار یا دردناک شود،این حالت معمولاً بر جسته ترین علامت التهاب مهبل تحلیل رفته است. ترشح جدید مهبلی همراه با تب، درد شکمی یا درد هنگام ارتباط جنسی، می تواند نشانه یک عفونت منتقله از راه جنسی مانند سوزاک یا کلامیدیا باشد. به هر حال سوزاک و کلامیدیا معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کنند.
تشخیص عفونت
در ابتدا کارشناس بهداشتی سوالات متفاوتی را به منظور کمک به تعیین دقیق علت ترشحات، شامل سوالاتی در مورد استفاده اخیر از آنتی بیوتیک، اینکه آیا متأهل هستید یا نه ( آیا شریک جنسی دارید یا خیر )، علائم یائسگی، علائم دیابت و سایر تغییراتی که اخیراً در سلامتی یا شیوه زندگی شما رخ داده است،از شما می پرسد.
کارشناس بهداشتی با استفاده از وسیله ای به نام اسپکولوم معاینه لگنی برای شما انجام می دهد تا مستقیماً دهانه رحم را مشاهده کند.
در حین معاینه لگنی، یک نمونه از ترشحات برای آزمایش در آزمایشگاه جمع آوری می شود. با بررسی ترشحات در زیر میکروسکوپ، کارشناس بهداشتی می تواند تشخیص عفونت مخمری، التهاب باکتریایی مهبل یا عفونت تریکومونایی را بلافاصله بگذارد و درمان را شروع کند. کارشناس بهداشتی بر اساس ظاهر دیواره های مهبل، می تواند التهاب مهبل تحلیل رفته راتشخیص بدهد.
یک امتحان دستی برای تشخیص حساس بودن دهانه رحم، رحم و تخمدانها انجام می گیرد. در طی این آزمایش، آزمایش کننده انگشت خود را وارد مهبل شما می نماید. حساسیت می تواند نشانه حضور بیماریهای منتقله از راه جنسی یا بیماریهای التهابی لگن باشد. تشخیص سوزاک و کلامیدیا نیاز به تستهای آزمایشگاهی دارد که ممکن است چند روزی طول بکشد.
ترشحات مهبلی ناشی از عفونت مخمری یاباکتریها بین چند روز تا یک هفته به درمان پاسخ می دهد. بیماریهای منتقله از راه جنسی نیز در عرض یک هفته باید به درمان آنتی بیوتیکی جواب بدهند. اگر عفونت به سمت بیماری التهابی لگن بالاتر از ناحیه مهبل گسترش یابد، ممکن است درمان طولانی تری نیاز داشته باشد.
التهاب مهبل تحلیل رفته، بهتر از همه به درمان هورمونی با کرمهای مهبلی یا درمان ماهانه جایگزینی با هورمونها پاسخ می دهد. معمولاً چند هفته طول می کشد تا این حالت از بین برود. نشانه های خفیف امکان دارد در عرض چند روز با استفاده از مواد لغزنده کننده آبکی از بین بروند. اگر نشانه ها به وسیله تحریک ایجاد شده اند، شناسایی ماده تحریک کننده و برداشت آن می تواند علائم را در طی یک هفته از بین ببرد.
شیوه پیشگیری
کار با کارشناس بهداشتی عواملی را که منجر به عفونت می شود، مانند استفاده از آنتی بیوتیکها، پوشیدن لباس زیرهای غیرپنبه ای، پوشیدن لباسهای زیر تنگ در حین ورزش، استفاده از محصولات معطرکه مخاط مهبل را تحریک می کند یا استفاده از داروهای جلوگیری از بارداری مشخص می کند. اگر از قرصهای جلوگیری از بارداری استفاده می کنید، برای جلوگیری از عفونتهای مکرر نیازی به قطع دارو نیست. تغییر نوع هورمون یا قدرت آن می تواند برای جلوگیری از بازگشت مشکل کافی باشد.
اگر مبتلا به دیابت هستید، کنترل سطح قند خون می تواند به جلوگیری از عفونتهای راجعه بخصوص عفونتهای مخمری کمک کند.
شیوه درمان
عفونتها با آنتی بیوتیک درمان می شوند. غالباً فقط یک دوز آنتی بیوتیک در ماه کافی است. به عنوان جایگزین می توانید از کرمهای آنتی بیوتیکی مهبلی خصوصاً اگر عوارض جانبی قابل توجهی از استفاده خوراکی آنتی بیوتیکها نشان می دهید، استفاده کنید. همچنین کرم مهبلی میتواند برای التهاب و یا مخاط زخمی مهبل تسکین دهنده باشد. اگر برای شما تشخیص التهاب باکتریایی مهبل گذاشته شده است، امکان دارد برایتان ا آنتی بیوتیکی به نام مترونیدازول (فلاژیل) تجویز شود. اگر پزشک شما بر اساس یافته های شرح حال و معاینه تان شک کند که ممکن است شما بیماری منتقله از راه جنسی داشته باشید، ممکن است قبل از آماده شدن نتایج آزمایشها برایتان به روش تزریقی و خوراکی آنتی بیوتیک شروع کند.
اگر عفونت راجعه مخمری دارید و علائم را شناسایی کرده اید، می توانید از کرمهای ضدقارچ بدون نسخه استفاده کنید. اگر نشانه های شما بهتر نشدند، می توانید به کارشناس بهداشتی خود مراجعه کنید تا معاینه انجام شده، و تشخیص را تأیید کرده و در مان را تغییر دهد.
التهاب مهبل تحلیل رفته می تواند با تغییرات هورمونی ایجاد شود، مثلاً بعد از بارداری یا در هنگام استفاده از قرصهای جلوگیری از بارداری بروز کند. به طور شایعتر این مشکل در طی و بعد از یائسگی ایجاد می شود. پس از یائسگی، درمان جایگزین هورمونی میتواند از راه خوراکی یا مهبلی تجویز شود. تجویز مهبلی کرم باعث می شود در معرض سطح کمتری از هورمون قرار بگیرید. در موارد خفیف استفاده از یک لغزنده کننده می تواند کافی باشد. اگر از قرصهای جلوگیری از بارداری استفاده می کنید، تغییر نوع قرص یا قدرت آن می تواند به شما کمک کند که از التهاب مهبل تحلیل رفته خلاصی یابید.
نیازی به درمان شریک جنسی نیست مگر آنکه تشخیص داده شود که دچار بیماری منتقله از راه جنسی هستید یا مبتلا به عفونتهای مکرر می باشید و هیچ عامل مستعد کننده دیگری وجود ندارد. اگر شریک جنسی شما دچار ترشحات یا ناراحتی جدیدی در حین ادرار کردن یا ارتباط جنسی شده است، بایستی توسط یک کارشناس بهداشتی ویزیت شود.
چه وقت باید به کارشناس مراجعه کنیم ؟
اگر عفونت مخمری قبلی داشته اید و علائم تکرار شونده مشابهی دارید، می توانید از داروهای ضدقارچ استفاده کنید. اگر علائم شما بهبودی نمی یابد به کارشناس مراجعه کنید. در هنگام مواجهه با هر ترشح جدیدی که با توقف استفاده از تحریک کننده های باقوه مهبل بهبودی نمی یابند به کارشناس مراجعه کنید. اگر دچار درد شکمی یا تب در همراهی با هر ترشح جدید مهبلی شدید، باید در همانروز به کارشناس مراجعه کنید.
معمولاً حالاتی که منجر به ترشحات مهبلی می شوند در عرض چند روز به درمان پاسخ می دهند. ممکن است چند هفته طول بکشد تا التهاب مهبل تحلیل رفته به درمان هورمونی پاسخ بدهد، چرا که مخاط مهبل برای تقویت شدن به زمان نیاز دارد. گاهی عفونت بر می گردد در این صورت کارشناس بهداشتی ممکن است، دوره درمانی موثرتری را شروع کند، راههای برای خود درمانی در خانه را پیشنهاد کند یا به شما کمک کند که علل بالقوه عفونت را حذف کنید.
پژوهشگران علوم پزشکی می گویند در زوج هایی که مشکل ناباروری دارند در قدم اول بهترین کار بررسی مرد است چرا که این کار هم ساده تر و هم مقرون به صرفه است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، بر خلاف تصور مردم جامعه، از میان ۱۰۰ زوج نابارور ۵۰ درصد از مشکل مربوط به زنان است و ۵۰ درصد از مشکل ناباروری مربوط به مردان است .
دلایل ناباروری در مردان
دلایل ناباروری در مردان ممکن است مربوط به خود سلول‌های جنسی، اختلالات آناتومی، اختلالات هورمونی و یا ناهنجاریهای ژنتیکی باشد.
۱٫ اختلالات مربوط به اسپرم
۹۰درصد ناباروری‌های مردان به سبب کاهش تعداد اسپرم( اولیگواسپرمی )، شکل غیر طبیعی اسپرم ( تراتواسپرمی ) و یا اختلال در قدرت حرکتی اسپرم (آستنواسپرمی ) باشد.
اختلال اولیگواسپرمی به حالتی اطلاق میشود که تعداد اسپرم کمتر از ۲۰ میلیون در هر میلی لیتر مایع سیمن باشد. در این حالت فرد نابارور است. همچنین برای آنکه اسپرم بتواند فالوپ را شنا کند و به تخم برسد تا آن را بارور کند لازم است قدرت حرکتی مناسبی داشته باشد. اگر ۶۰درصد اسپرمها قدرت حرکتی نرمال داشته باشند حداقل میانگین کیفیت را دارند. اختلال آستنواسپرمی که در آن کمتر از ۴۰درصد اسپرمها قادر به حرکت با سرعت مناسب در جهت مستقیم هستند یک اختلال ناباروری است. اختلال تراتواسپرمی که اختلالات موفولوژیکی اسپرم است از دیگر دلایل ناباروری مرتبط با نقص اسپرم است.
۲٫ اختلالات آناتومی
• اختلال عملکرد عضلات مثانه که میتواند ناشی از جراحی مثانه یا پروستات، آسیب دیدگی انتهای نخاع، بیماری‌هایی نظیر دیابت یا اکروزیس باشد. همچنین مصرف داروهای آرامبخش، داروهای مخدر، آنتی سایکوتیک‌ها و داروهای فشار خون میتواند به صورت موقت سبب اختلال عضلات مثانه شود.
• مسدود بودن مجاری اپیدیدیم و دفران که ممکن است در اثر التهاب یا عفونت باشد.
• اختلالات مادرزادی بیضهها نظیر کریپتوکیدیسم و هایپوسپدیا.
۳٫ اختلالات هورمونی
به طور کلی توان باروری چه در مردان و چه در زنان تحت کنترل هورمون‌های محور هیپوتالاموس-هیپوفیز میباشد. هورمون آزاد کننده‌ی گناد و تروپین (GnRH) از هیپوتالاموس ترشح میشود و با اثر بر روی هیپوفیز تولید و آزاد شدن هورمون‌های LH و FSH را تحریک می‌ِکند. FSH تولید اسپرم در لوله‌های اسپرم ساز و LH تولید هورمون تستسترون توسط سلول‌های لیدیگ را تحریک میکنند. اختلال در تولید و ترشح این هورمونها که ممکن است در اثر وجود تومور در محور هیپوتالاموس– هیپوفیز، رادیوتراپی و مصرف برخی داروهای تقویتی در ورزشکاران باشد بر میزان تولید و کیفیت اسپرم ها اثر میگذارد.
از عواملی که سبب ناباروری در مردان میشود میتوان موارد زیر را برشمرد:
• بیماریهای مقاربتی نظیر عفونت به باکتری سوزاک میتواند سبب ناباروری در هر دو جنس شود. چنین عفونتهای میتواند سبب آسیب دیدن و مسدود شدن مسیر حرکت اسپرم شود.
• سن؛ با افزایش سن تعداد اسپرمها و کیفیت آنها ممکن است کاهش یابد.
• تنش‌های جسمی، ذهنی و استرس‌های عاطفی میتواند تعداد اسپرمها را به طور موقت کم کند، که ممکن است ناشی از تغییر در سطوح هورمون‌های جنسی باشد.
• مصرف مواد مخدر، نوشیدن زیاد الکل و سیگار کشیدن از جمله عاداتی است که سبب کاهش تعداد و قدرت حرکت اسپرمها میشوند.
• در معرض قرار گرفتن طولانی مدت با عناصر سنگین (نظیر سرب، کادمیوم، آرسنیک) و سموم شیمیایی به ویژه علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها و میدان‌های قوی الکترومغناطیسی میتواند کیفیت و تعداد اسپرمها را کاهش دهد.
• بیماری‌هایی نظیر دیابت، ایدز، حملات قلبی، نقص کلیه و کبد، سندرم کوشین و آنمی ممکن است روی باروری مردان اثر گذارد. همچنین در سرطان بیضه عموماً تولید اسپرم وجود ندارد. در مورد سایر سرطانها روشهای درمانی نظیر شیمی درمان و رادیودرمانی میتواند سبب کاهش قابل توجه کیفیت و تعداد اسپرم و حتی تخریب اندام‌ها و غدد تولید مثلی گردد.
تعداد بسیار زیادی از مردان به دلیل پایین بودن کیفیفت اسپرم ها قدرت باروری ندارند ، و پزشکان به آنان توصیه می کنند که برای افزایش قدرت باروری اسپرم ها ، هر دو سه روز یک بار رابطه جنسی داشته باشند اما نتایج تحقیقات جدید محققان نشان داده است که زمان نقش بسیار مهمی در باروری این افراد دارد .
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، نتیجه یک تحقیق نشان می دهد مردانی که به علت آسیب دیدگی اسپرم توانایی بارورسازی پایینی دارند،اگر به مدت یک هفته هر روز از طریق همبستری،انزال داشته باشند، کیفیت اسپرمشان بهبود می یابد.
یک محقق استرالیایی با اعلام نتایج پژوهشهای خود گفت: در حالی که پیش از این به زوج ها توصیه می شد هر دو سه روز یک بار رابطه جنسی داشته باشند ولی تحقیقات او نشان می دهد همبستری هر روزه به ارتقای سلامت اسپرم ها کمک می کند.
دکتر دیوید گرینینگ می گوید در تحقیقاتش بر ۱۱۸ مرد آزمایش انجام داده و نتیجه کارش رضایت بخش بوده استبه گفته دکتر گرینینگ میزان آسیب دیدگی اسپرم در هشتاد درصد مردانی که مورد آزمایش قرار گرفتند،بعد از یک هفته انزال روزانه،۱۲ درصد کاهش یافت.
در این حال،به علت انزال روزانه میزان اسپرم های خارج شده در هر رابطه جنسی که این مردان برقرار می کردند از ۱۸۰ میلیون به حدود ۷۰ میلیون کاهش پیدا می کرد ولی به گفته آقای گرینینگ این رقم همچنان در دامنه مطلوب برای برخورداری از قدرت باروری است.
به گفته گرینینگ، برقراری رابطه جنسی هر روزه به افزایش تحرک اسپرم ها نیز کمک می کند.
آسیب دیدگی اسپرم ها
باور عمومی میان محققان این است که هر چه اسپرم ها به مدت طولانی تری در بیضه ها باقی بمانند به خاطر شرایط محیطی و دمای بدن دچار آسیب دیدگی بیشتری می شوند.در این حال،رادیکال های آزاد که به ماده وراثتی سلول ها آسیب می زنند نیز در این محیط وجود دارد که با آسیب رساندن به ساختار دی ان ای اسپرم ها قدرت باروری را کاهش می دهد.
از سوی دیگر، دیوید گرینینگ هشدار می دهد که رابطه جنسی مستمر و مداوم با کاهش تعداد اسپرم های خارج شده در هر انزال می تواند خطر کاهش قدرت باروری را به همراه داشته باشد.او توصیه می کند بهترین راه برای تقویت قدرت بارداری،برقراری رابطه هر روزه در دوره تخمگذاری زنان است.
دیوید گرینینگ همچنین با اشاره به کاهش تمایل افراد به برقراری رابطه هر روزه با افزایش سن،بهترین سن باروری را سنین جوانی می داند.وی گفت:«ما برای باروری در جوانی خلق شده ایم».
پزشکان دیگر با جالب دانستن آزمایش های آقای گرینینگ می گویند این نتیجه شاید برای همه مردان مفید نباشد.
به گفته دکتر آلن پیسی از دانشگاه شفیلد انگلیس،همبستری هر روزه توانایی بارورسازی مردانی را که تولید اسپرم پایینی دارند،کاهش می دهد
● عوامل زیر در کیفیت اسپرم یا نا باروری مردان اثر میگذارد
-کشیدن سیگار معمولاً سبب کاهش تعداد اسپرم و تحرک ضعیف می شود. تحقیقات اخیر نشان دادند زمانی که هم مرد و هم زن سیگار می کشند, احتمال ناباروری تا ۶۴% بالا می رود.
- استفاده درازمدت از حشیش توسط مردان سبب کاهش اسپرم و سالم افزایش اسپرم و افزایش اسپرم ناقص می شود.
- مصرف زیاد الکل سبب کاهش تولید اسپرم سالم توسط مردان می شود.
- فعالیت شدید بدنی سبب کاهش تولید اسپرم می شود.
- کمبود ویتامین C سبب می شود که اسپرم ها به هم بچسبند و این حالت سبب ۱۶% موارد ناباروری در مردان می شود.
- بعضی از آنتی بیوتیک ها به طور موقت سبب کاهش تعداد و تحرک اسپرم ها در مردان می شوند. بعضی از این آنتی بیوتیک ها شامل اریترومایسین, نیتروفورازون یا نیتروفورانتوئین هستند.
- تماس با حشره کش ها, سموم آفت کش, حلال های آلی, سرب, تشعشعات یونیزه, فلزات سنگین و مواد شیمیایی سمی سبب کاهش قدرت باروری در مردان می شود. مردانی که در محیط شغلی خود با این مواد سرو کار دارند, (چاپخانه ها, سرب, سموم کشاورزی, دستگاههای رادیولوژی و … ) باید از پوشش ها و ماسک های محافظ استفاده نمایند.
- سوء تغذیه و مصرف ناکافی غذاهای ضروری سبب اختلال در تولید و کار اسپرم ها می شود.
- بیضه ها نباید زیاد گرم شوند. سعی کنید شورت ها ی تنگ نپوشید. مردانی که مشکل ناباروری دارند, نباید از دوش آب گرم, سونا استفاده کنند و همچنین کار در محیط گرم برای آنها مفید نمی باشد.
- فاصله گذاری در فعالیت جنسی (۳ تا ۶ روز در هفته), سبب افزایش حجم و قدرت باروری می شود. ولی اگر وقفه زیادی در فعالیت جنسی ایجاد شود, سبب می شود که اسپرم ها تخلیه شده و پیر و نا توان و کم تحرک شوند
- استفاده از داروهای استروئیدی آنابولیک (این داروها توسط افرادی که می خواهند دارای اندام های عضلانی حجیم شوند استفاده می شود, این داروها سبب می شوند که بدن نتواند هورمون تستوسترون را به طور طبیعی بسازد که سرانجام سبب کاهش تولید اسپرم خواهد شد. (بسیاری از ورزشکارانی که به عنوان دوپینگ از این داروها استفاده مکرر می کنند, دچار این مشکل خواهند شد).
- داروی سولفاسالازین (این دارو برای درمان اختلالات گوارشی به کار می رود.)
- داروی کتوکونازول (ضد قارچ)
- داروی آزولفیدین (Azulfidine) – این دارو برای درمان بیماری گوارشی کولیت اولسروبه کار می رود.
- واریکوسل (کلافی از وریدهای اضافی دور لوله منی بر را می گیرند و سبب گرمی بیش از حد آن، می شوند که این حالت سبب آسیب رسانی به اسپرم ها و کشتن آنها خواهد شد.
- عفونت دستگاه تناسلی (مثل التهاب پروستات, التهاب لوله های اپیدیدیم در بیضه, التهاب بیضه (ارکیت).
- بیماری اوریون, (که سبب آلوده شدن بیضه ها می شود).
- ضربات وارده به بیضه
- مصرف داروی دی اتیل استیل استرول (DES) توسط مادر در دوران بارداری (سبب کاهش اسپرم و ناهنجاری اسپرم می شود)
- تب
- داروهای ضد سرطان (شیمی درمانی)
- نقص انسدادی در لوله منی بر
- صدمات وارده به کانال های اسپرماتیک در بیضه (به علت بیماری های سوزاک و عفونت کلامیدیا)
- سوء تغذیه و کم خونی, سل
- استرس شدید در زندگی
● تأثیر الکل، دخانیات و داروها بر باروری
بسیاری از افراد از آسیب هایی که مصرف الکل و استعمال دخانیات دردورۀ بارداری بر چنین وارد می کند آگاهی دارند اما بسیاری از زوج ها باور نمی کنند که استعمال دخانیات و مصرف الکل بتواند قدرت باروری آن ها را وختل کند. البته خبر خوبی که در این مورد می توان داد این است که اثرات اینها بر باروری همیشگی نیست و بعد از توقف مصرف آن ها، اثرات زیانبارشان بر باروری از بین رفته و وضعیت شخص به حالت عادی بر می گردد.الف) نقش الکل نوشیدن الکل می تواند باعث کاهش تعداد اسپرم های غیر طبیعی و کاهش درصد اسپرم های دارای قابلیت تحرک شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، الکل از طریق تأثیر بر فرآیند تولید و آسازی تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) نیز می تواند روی باروری مرد اثر کند.
الکل چون بر کبد اثر می گذارد می تواند باعث تجمع هورمون های جنسی زنانه (که در مرد هم به طور طبیعی مقدار کمی تولید می شود) در بدن مرد شده از این طریق باعث کاهش قدرت جنسی و تعداد اسپرم ها شود. الکل همچنین می تواند باعث کاهش جذب عناصر غذایی مثل روی به داخل بدن شود.
روی ماده غذایی مهمی است که در باروری مرد نقش حیاتی دارد. برای ساخته شدن لایۀ خارجی اسپرم و دم آن باید مقدار کافی روی وجود داشته باشد و نیز این عناصر با غلظت بالایی در اسپرم یافت می شود.
کاهش ( ) در غذای مرد می تواند تعداد اسپرم ها را کاهش می دهد. مصرف زیاد الکل می تواند باعث توقف عادت ماهیانه و تخمک گذاری در زن ها شود.
اگر چه نوشیدن مقادیربالاتر الکل می تواند بر باروری شما اثر منفی داشته باشد. لذا نمی توان گفت نوشیدن مقدار کمتر آن خالی از اشکال است بلکه می توان گفت مقدار اندک آن نیز برای شما ( که می خواهید باردار شوید) زیاد است.
مصرف الکل توسط زنان باردار احتمال سقط را تا دو نیم ( ) برابر زنان عادی افزایش می دهد و اگر زنی هم الکل بنوشد و هم سیگار بکشد، احتمال سقط در او چهار برابر زنان عادی می شود.
● نقش دخانیات
بسیاری از مردم اطلاعات زیادی در خصوص سیگار کشیدن در بیماری های مختلف ریه مثل آمفیزم و سرطان ریه دارند و اکثراً از اثرات مخرب سیگار در حاملگی نیز مطلع هستند، اما افراد کمی از نقش سیگار در کاهش قدرت باروری زوج هخا اطلاع کافی دارند. دود توتون یا تنباکو حاوی چهار هزار نوع ترکیب شیمیایی است.
برخی از این ترکیبات عبارتند از: اکسید نیتروژن، آمونیاک، هیدروکربن های معطر، سیانید هیدروژن، کلرید وینیل، نیکوتین، سرب و کادمیم.
برخی خانم ها فقط هنگام بارداری سعی می کنند سیگار نکشند، غافل از اینکه دود سیگار می تواند شانس حامله شدن شما را نیز کاهش دهد.
سیگار کشیدن در مردان می تواند باعث کاهش تعداد اسپرم ها، افزایش اسپرم های غیر طبیعی و کاهش سطح تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) شود. دود سیگار همچنین می تواند باعث کندی و تنبلی اسپرم ها و نیز کاهش سطح ویتامین در خون شود.
کمبود و یتامین باعث می شود اسپرم ها به جای رو به جلو به همدیگر بچسبند و مصرف مقدار کافی ویتامین به طور روزانه می تواند باعث اصلاح این مشکل شود. استعمال دخانیات و در زنان می تواند باعث یائسگی زودرس شود و این موضوع برای زنانی که سنشان بالا است و می خواهند باردار شوند اهمیت حیاتی داردو
ج) نقش داروهای تفننی
طی سال های اخیر مصرف ماری جوانا و کوکائین سیر فزاینده ای داشته و برای بخشی از مردم به صورت بخشی از زندگی روزانه در آمده است.
البته افزایش مقبولیت اجتماعی این داروها دلیل بر بی ضرر بودن آن ها نیست. این داروها بر روی باروری شما و شوهرتان اثر منفی دارند اما در صورت ترک آن ها بعد از مدت کوتاهی اثرات منفی شان بر براروری از بیم می رود. مصرف آن ها در بارداری اثرات فاجعه باری بر روی جنین دارد. اسپرماتوژنز یا اسپرم‌زایی
در غدد جنسی نر یا بیضه، سلول‌هایی به نام اسپرماتوگونی وجود دارند که از تکثیر سلول‌های ژرمینال حاصل شده‌اند. این سلول‌ها پس از بلوغ فعال شده با چند تقسیم متوالی اسپرماتوزوئیدها را می‌سازند. جریان اسپرم‌زایی بدین گونه است:
ابتدا تعداد زیادی اسپرماتوگونی به وجود می‌آیند، هر یک از این سلول‌ها رشد کرده و مقداری مواد را در خود ذخیره میکنند. و در پایان رشد خود به اسپرماتوسیت نوع اول تبدیل میشوند. این سلول‌ها هنوز دارای ۲N کروموزوم( دیپلویید) هستند. اسپرماتوسیت‌های نوع اول دوبار پشت سر هم تقسیم میشوند که به مجموعه این دو تقسیم، میوز می‌گویند. این سلول‌های تولیدی را اسپرماتوسیت نوع دوم ( N کروموزومی )می‌نامند.اینها نیز تقسیم شده و سلول‌های N کروموزومی دیگری به نام اسپرماتید را به وجود می‌آورند.
ساختمان اسپرم در انواع مختلف جانوران پر سلولی بسیار شبیه یکدیگر است و مهمترین تفاوتی که در آنها دیده میشود در دستگاه حرکتی آن‌هاست. اندازه اسپرمها با اندازه افراد نر سازنده آنها بستگی ندارد. مثلا” اسپرم فیل از اسپرم موش کوچک‌تر است. تعداد آنها در مایع منی زیاد است، مثلا” تعدا آنها در هر میلی‌متر مکعب در انسان ۱۰۰ هزار، در گاو یک میلیون، و در خروس چهار میلیون است.
اسپرم از کلمه یونانی اسپرما (به معنای بذر) گرفته شده است و به سلول‌های تناسلی مردانه اطلاق میشود. تولید مثل جنسی در انسان از نوع آنیزوگامی و اووگامی است. به این معنا تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای از لحاظ اندازه سلول‌های جنسی (گامت‌ها) دو جنس وجود دارد و سلول کوچک‌تر مربوط به جنس مذکر است که همان سلول اسپرم است.
● تاریخچه اسپرم
برای اولین بار در سال ۱۶۷۷ به وسیله آنتوان وان لیونهوک با استفاده از میکروسکوپ مشاهده شد. او در آن هنگام گزارش کرد که انسان کوچکی درون اسپرم وجود دارد. احتمالا به این علت به این نظریه معتقد بود که هر اسپرم حاوی یک انسان کوچک کاملا شکل‌گرفته است که بعدا در رحم زن رشد میکند.
● ساختمان اسپرم
سلول‌های اسپرم هاپلویید هستند، یعنی ۲۳ کرموزوم دارند و هنگامی که با ۲۳ کرموزوم تخمک زن ترکیب میشوند، یک سلول دیپلویید دارای ۴۶ کرموزوم را می‌سازند.
سلول‌های اسپرم تقسیم نمی‌شوند و طول عمر محدودی دارند، اما وقتی پس از لقاح با سلول‌های تخمک ترکیب میشوند، سلول تخم یا زیگوت را به وجود می‌آورند که شروع به رشد و نمو میکند.
سلول اسپرم از یک سر، قطعه میانی و یک دم تشکیل شده است. سر حاوی هسته است که حاوی فیبرهای کروماتینی به شدت در هم پیچیده است که همان ماده ژنتیکی یا DNA سلول است و ۶ برابر نسبت به DNA سلول‌های عادی متراکم‌تر است. جلوی سر بخشی به نام آکروزوم قرار دارد که حاوی آنزیم‌های مورد استفاده برای نفوذ به تخمک زن است.
بخش میانی اسپرم یک هسته رشته‌ای مرکزی دارد و حاوی میتوکندری‌های فراوانی است که به دور این هسته پیچیده‌اند. این میتوکندری‌ها انرژی لازم برای حرکت اسپرم در طول دهانه رحم، رحم و لوله‌های رحمی را فراهم میکنند. دم اسپرم یا فلاژلوم حرکاتی شلاقی انجام میدهد که اسپرم را به جلو می‌راند.
سلول‌های اسپرم متحرک از طریق فلاژلوم حرکت میکنند و برای حرکت به سوی تخمک و لقاح نیاز به آب دارند. این سلول‌ها نمی‌توانند به خاطر ماهیت حرکت‌شان به عقب بازگردند.
کیفیت و کمیت اسپرم شاخص اصلی کیفیت منی است که معیار توانایی منی برای لقاح محسوب میشود.
● حرکت اسپرم به سوی تخمک
سلول اسپرم انسانی تنها در محیط‌های گرم زنده باقی می‌ماند. هنگامی که سلول‌های اسپرم بدن مرد را ترک میکند، قدرت زنده ماندن آنها کاهش پیدا میکند و بسیاری از این سلول‌ها می‌میرند و کیفیت اسپرم کاهش پیدا میکند. سلو‌های اسپرم به دو گروه تقسیم میشوند، اسپرم‌های مونث که حاوی کرموزوم X هستند و پس از لقاح با تخمک جنین دختر و اسپرم‌های مذکر که حاوی کرموزوم Y هستند و پس از لقاح جنین پسر ایجاد میکنند.
اسپرم انسان شامل یک سر به اندازه ۵ در ۳ میکرون و دمی به درازای ۵۰ میکرون است. دم اسپرم حرکتی شلاقی در یک مخروط بیضوی دارد که اسپرم را به جلو می‌راند (با سرعت یک تا ۳ میلی‌متر در دقیقه).
مایع منی ماهیتی قلیایی دارد و اسپرمها به حداکثر سرعت حرکت خود در آن نمی‌رسند، مگر هنگامی که به واژن برسند که مایع‌های اسیدی واژن قلیایی بودن منی را خنثی میکند.
در این هنگام فیبرینوژن ساخته شده در کیسه‌های منی باعث لخته‌شدن مایع منی میشود و این لخته اسپرم را حفاظت میکند. به محض آنکه حرکت سلول‌های اسپرم تشدید میشود، آنزیم فیبرینولیزین تولید شده به وسیله پروستات که در منی وجود دارد، لخته را حل میکند و اسپرم امکان پیدا میکند تا به طور مطلوب پیشروی کند.
فعال شدن اسپرم و افزایش سرعت حرکت آن در دستگاه تناسلی زنانه نقش مهمی در موفقیت اسپرم در نفوذ کردن به درون تخمک دارد. دم اسپرم یا فلاژلوم مانند ملخ یک قایق اسپرم را به جلو می‌راند و حاوی مجاری‌ای است که به طور اختصاصی ورود یون‌های کلسیم را امکانپذیر میکنند. به عقیده دانشمندان ورود ناگهانی کلسیم به درون دم اسپرم باعث بیش فعالی و سرعت گرفتن اسپرم میشود.لقاح اولین مانعی که اسپرم برای وارد شدن به تخمک با آن روبه‌رو است، گروهی از سلول‌ها به نام سلول‌های کومولوس است که دور تخمک را فراگرفته‌اند.
دومین مانعی که اسپرم باید از آن بگذرد، غشایی به نام زونا پلاسیدا است که در اطراف تخمک قرار دارد. یکی از پروتئین‌هایی که در زونا پلاسیدا قرار دارد، به مولکول مکمل خود در اسپرم متصل میشود. این سازوکار قفل و کلید در هرگونه حیاتی اختصاصی است و بنابراین مانع آن میشود که اسپرم و تخمک گونه‌های متفاوت جانوری با هم ترکیب شوند.
هنگامی که اسپرم به تخمک میرسد، در ابتدا با لایه بیرونی تخمک به نام زونا پلاسیدا روبه‌رو میشود. اسپرم با کمک آنزیم‌هایی که در بخش جلوی سرش قرار دارد، میتواند تا حدی این غشا را حل کند. اما این آنزیم‌ها برای حل کردن کامل این غشا و اتصال آن به تخمک کافی نیستند.
در واقع اگر فعالیت حرکتی اسپرم قبل از رسیدن به تخمک تشدید نشده باشد و اسپرم به اصطلاح بیش‌فعال نباشد، توانایی نفوذ به تخمک را نخواهد داشت.حقایقی در مورد اسپرم در هر انزال منفرد مرد به اندازه نصف یک قاشق چای‌خوری پر یعنی ۷۵/۲ میلی‌لیتر منی خارج میشود که حاوی ۱۸۰ تا ۴۰۰ میلیون اسپرم است.
اگر شمار اسپرمها از ۲۰ میلیون پایین‌تر بیاید، مرد را از لحاظ بالینی نابارور محسوب میکنند.
هر اسپرم حدود ۴۰ میکرون درازا دارد و حاوی ۲۳ کرموزوم است. اسپرم با سرعت ۷۵ سانتی‌متر در ساعت حرکت میکند و میتواند تا ۳ روز در دستگاه تناسلی زن زنده بماند.میزان‌های طبیعی در آزمایش اسپرم
● چه خوراکی هایی موجب افزایش قدرت باروری مردان می شوند ؟
پژوهشگران در کشور اسپانیای برای ارزیابی اثر رژیم غذایی بر باروری، مردانی را که همراه همسرشان به یک کلینیک ناباروری مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار دادند.
مردان دچار ناهنجاریهای ژنتیکی، جسمی و هورمونی از این بررسی کنار گذاشته شدند. هر داوطلب دست کم دو نمونه منی برای آزمایش در اختیار گذاشت و هر کدام اطلاعاتی در مورد مصرف ۹۶ مورد ماده غذایی حین سال قبل ارایه دادند. پژوهشگران همچنین میزان هورمون‌های تناسلی را در این مردان اندازه‌گیری کردند و اطلاعاتی در مورد سایر عوامل دیگر که بر کیفیت اسپرم اثر میگذارد، مانند سیگار کشیدن، وزن بدن، مصرف الکل و قرارگیری به مواد آلاینده جمع‌آوری کردند.
این دانشمندان معیارهای سازمان جهانی بهداشت برای تقسیم‌بندی این افراد را به دو گروه اعمال کردند: یک گروه شامل ۳۰ مرد که کیفیت منی پایینی داشتند و گروه دیگر شامل ۳۱ مرد که کیفیت منی بهتری داشتند. این دو گروه از لحاظ سیگار کشیدن، مصرف الکل، چاقی، میزان قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی یا میزان هورمونها تفاوتی نداشتند اما از لحاظ رژیم غذایی متفاوت بودند. مردان با کیفیت پایین اسپرم نسبت به مردان با کیفیت بهتر اسپرم، مقدار بیشتری گوشت قرمز، سیب‌زمینی و ماست پرچرب می‌خوردند.
برعکس، مردان با کیفیت بهتر اسپرم مصرف بالای شیر کم‌چربی، صدف خوراکی، سبزی‌ها و میوه‌ها و شیرینی‌ها را داشتند. اما این رابطه ظاهری میان رژیم غذایی و کیفیت اسپرم به چه عاملی مربوط میشود؟
این بررسی غذاها و نه مواد مغذی را مورد ارزیابی قرار داده بود اما به نظر میرسد مردانی که میزان مصرف بالاتر کربوهیدرات (مواد نشاسته‌ای)، فیبرهای گیاهی، ویتامین‌ها (شامل مواد آنتی‌اکسیدان) دارند و مصرف پروتئین و چربی آنها پایین‌تر است، کیفیت اسپرم بهتری دارند.
گوشت قرمز و لبنیات پرچرب به خصوص از لحاظ تاثیر روی اسپرم مورد توجه هستند. از آنجایی که مواد شیمیایی مانند PCBها (بیفنیل‌های پلی‌کرینه)، حشره‌کش‌های ارگانیک و هورمون‌های جنسی در چربی محلول‌اند، ممکن است این مواد آلاینده وارد غذاهای پرچربی مانند گوشت قرمز و لبنیات پرچربی شوند.
گرچه این بررسی در اسپانیا این مواد شیمیایی را به طور مستقیم ارزیابی نکرده بود، پژوهشهای قبلی این مواد را با کاهش قدرت باروری مردان مربوط کرده‌اند. یکی از این بررسی‌ها نشان داد مصرف مقدار زیاد گوشت گاو به وسیله مادر حین بارداری ممکن است آثار نابجایی بر رشد بیضه پسرش در طول زندگی جنینی بگذارد. اگر نتایج این پژوهش اسپانیایی تایید شود، آثار تغذیه فرد ممکن است در نسل آینده‌اش هم ادامه پیدا کند.
● اثر چربی‌های غذایی بر کیفیت اسپرم
یک تحقیق دیگر در دانشگاه هاروارد نشان داده است مصرف غذاهای حاوی مقادیر زیاد چربی‌های اشباعشده برای مثال همبرگر و سیب‌زمینی سرخ‌کرده و چربی‌های تک‌اشباع‌نشده که برای مثال در گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و مغزهای میوه خوراکی وجود دارد ممکن است به کیفیت اسپرم صدمه بزند.
این بررسی نشان داد هرچه مردان میزان بیشتری از این چربی‌های اشباع شده بخورند با احتمال بیشتری ممکن است تعداد اسپرم‌های آنها و میزان فعالیت آنها کاهش یابد. بر عکس، مردانی که غذاهای حاوی چربی‌های سالمتر چند‌اشباع‌شده مانند اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ (که برای مثال در ماهی و غلات سبوس‌دار وجود دارند) مصرف می‌کردند، تعداد بیشتری اسپرم سالمتر و فعال‌تر داشتند.
در این بررسی مردان با بیشترین میزان مصرف چربی‌های اشباعشده نسبت به مردان با کمترین میزان مصرف چربی اشباعشده ۴۱ درصد تعداد اسپرم کمتری داشتند و مردانی که بیشترین میزان مصرف اسیدهای چرب تک‌اشباع‌نشده را داشتند نسبت به مردان با کمترین میزان مصرف اسیدهای چرب تک اشباع‌نشده ۴۶ درصد تعداد اسپرم کمتری داشتند.
به گفته این پژوهشگران، این یافته‌ها نشان میدهد که رابطه‌ای میان عوامل قابل‌تغییر سبک زندگی، در این مورد تغذیه و توان باروری مردان وجود دارد. هنوز معلوم نیست علت این رابطه میان انواع چربی‌ها و کیفیت اسپرم چیست اما انواع مختلف چربی به صورت‌های مختلفی در بدن سوخت‌وساز پیدا میکنند. چربی‌های چنداشباع‌نشده بخش مهمی از غشای سلولی اسپرمها را تشکیل میدهند و ممکن است بر توانایی اسپرم بر بارور کردن تخمک اثر بگذارند. این نوع چربی‌ها همچنین ممکن است تولید هورمون‌های تناسلی را نیز تحریک کنند.
دانشمندان می‌گویند اینکه تغییر نوع تغذیه بتواند به باروری یک مرد معین کمک کند، بستگی به وضعیت آن مرد دارد. گرچه تفاوت ۴۰ درصدی در شمار اسپرمها زیاد است، این تفاوت در برخی از مردان ممکن است مهم باشد و در برخی دیگر نه.
اگر مردی شمارش اسپرم حدمرزی داشته باشد، مثلا ۲۵ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی، کاهش ۴۰ درصدی تعداد اسپرم‌های او را به ۱۵ میلیون در میلی‌لیتر میرساند، که غیرطبیعی محسوب میشود.
اما در مورد مردی که تعداد اسپرم‌هایش ۱۰۰ میلیون در میلی‌لیتر است، ۴۰ درصد باعث رساندن تعداد اسپرمها به ۶۰ میلیون در میلی‌لیتر میشود که هنوز طبیعی محسوب میشود. چربی‌های اشباعشده که منشا اصلی غذایی کلسترول بالای خون هستند، عمدتا در غذاهای حیوانی و برخی از غذاهای گیاهی مانند گوشت گاو و گوسفند، شیر و پنیر یافت میشوند.
چربی‌های تک‌اشباع نشده در روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن کانولا، روغن بادام زمینی، روغن آفتابگردان و روغن کنجد یافت میشوند. همچنین کره بادام زمینی، آووکادو و بسیاری از مغزها و تخمه‌های خوراکی نیز حاوی آنها هستند.
● آشنایی با ۳ راه حل بی خطر و طبیعی به منظور بهبود و افزایش حجم مایع منی می پردازیم :
۱ . اولین و مهم ترین چیز برای اینکار مصرف آب است . اگر شما روزانه به میزان لازم آب مصرف نمی کنید بدانید روز به روز مشکلتان جدی تر می شود . توصیه ما مصرف حداقل روزانه ۸ لیوان آب و مصرف هرچه کمتر الکل است.
۲ . راهکار دوم مصرف روی و چربی است . روی و چربی ها یک عنصر ضروری برای کنترل تولید هورمون جنسی مردانه تستوسترون است . بنابراین در صورتی که بدن شما با کمبود روی مواجه باشد با کاهش تعداد اسپرم مواجه خواهید شد . همچنین کمبود روی باعث بروز مشکلات باروری در شما می شود .
با توجه به مطلعات انجام شده چربی های ضروری مثل امگا ۳ توانایی تولید تستوسترون را بالا می برد . چربی های مفید در مواد غذایی نظیر زیتون و آجیل و حبوبات و … یافت می شود .
۳ . مکمل های گیاهی هم می تواند بر کیفیت اسپرم تاثیرگذار باشد . باید مکملهایی را که سرشار از مواد معدنی و مغذی هستند در برنامه روزانه خود بگنجانید . مکملها باید حاوی اسید آمینه ، کارنیتین و … باشد .
این روشها علاوه بر افزایش تعداد اسپرم ها ، افزایش طول آلت تناسلی ، نعوظ بهتر و طولانی مدت تر و تحریک پذیری بیشتر همچنین افزایش جریان خون در آلت تناسلی را به همراه خواهد داشت .
مشکل عدم باروری مردان مشتمل بر علل متعددی است که وابسته به مشکلات تولید اسپرم و یا انتقال آن می باشد .
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، حدود ۱۵ درصد زوج ها در کشور ایران با مشکل ناباروری مواجه می شوند که در این میان ۴۰ درصد عامل بروز ناباروری مشکلات مردانه و ۴۰ درصد مشکلات در زنان و ۲۰ درصد در هر دو زوج است .
مهمترین علل ناباروری در مردان به موارد زیر مرتبط می شود :
-کشیدن سیگار معمولاً سبب کاهش تعداد اسپرم و تحرک ضعیف می شود. تحقیقات اخیر نشان دادند زمانی که هم مرد و هم زن سیگار می کشند, احتمال ناباروری تا ۶۴% بالا می رود.
- استفاده درازمدت از حشیش توسط مردان سبب کاهش اسپرم و سالم افزایش اسپرم و افزایش اسپرم ناقص می شود.
- مصرف زیاد الکل سبب کاهش تولید اسپرم سالم توسط مردان می شود.
- فعالیت شدید بدنی سبب کاهش تولید اسپرم می شود.
- کمبود ویتامین C سبب می شود که اسپرم ها به هم بچسبند و این حالت سبب ۱۶% موارد ناباروری در مردان می شود.
- بعضی از آنتی بیوتیک ها به طور موقت سبب کاهش تعداد و تحرک اسپرم ها در مردان می شوند. بعضی از این آنتی بیوتیک ها شامل اریترومایسین, نیتروفورازون یا نیتروفورانتوئین هستند.
- تماس با حشره کش ها, سموم آفت کش, حلال های آلی, سرب, تشعشعات یونیزه, فلزات سنگین و مواد شیمیایی سمی سبب کاهش قدرت باروری در مردان می شود. مردانی که در محیط شغلی خود با این مواد سرو کار دارند, (چاپخانه ها, سرب, سموم کشاورزی, دستگاههای رادیولوژی و … ) باید از پوشش ها و ماسک های محافظ استفاده نمایند.
- سوء تغذیه و مصرف ناکافی غذاهای ضروری سبب اختلال در تولید و کار اسپرم ها می شود.
- بیضه ها نباید زیاد گرم شوند. سعی کنید شورت ها ی تنگ نپوشید. مردانی که مشکل ناباروری دارند, نباید از دوش آب گرم, سونا استفاده کنند و همچنین کار در محیط گرم برای آنها مفید نمی باشد.
- فاصله گذاری در فعالیت جنسی (۳ تا ۶ روز در هفته), سبب افزایش حجم و قدرت باروری می شود. ولی اگر وقفه زیادی در فعالیت جنسی ایجاد شود, سبب می شود که اسپرم ها تخلیه شده و پیر و نا توان و کم تحرک شوند
- استفاده از داروهای استروئیدی آنابولیک (این داروها توسط افرادی که می خواهند دارای اندام های عضلانی حجیم شوند استفاده می شود, این داروها سبب می شوند که بدن نتواند هورمون تستوسترون را به طور طبیعی بسازد که سرانجام سبب کاهش تولید اسپرم خواهد شد. (بسیاری از ورزشکارانی که به عنوان دوپینگ از این داروها استفاده مکرر می کنند, دچار این مشکل خواهند شد).
- داروی سولفاسالازین (این دارو برای درمان اختلالات گوارشی به کار می رود.)
- داروی کتوکونازول (ضد قارچ)
- داروی آزولفیدین (Azulfidine) – این دارو برای درمان بیماری گوارشی کولیت اولسروبه کار می رود.
- واریکوسل (کلافی از وریدهای اضافی دور لوله منی بر را می گیرند و سبب گرمی بیش از حد آن، می شوند که این حالت سبب آسیب رسانی به اسپرم ها و کشتن آنها خواهد شد.
- عفونت دستگاه تناسلی (مثل التهاب پروستات, التهاب لوله های اپیدیدیم در بیضه, التهاب بیضه (ارکیت).
- بیماری اوریون, (که سبب آلوده شدن بیضه ها می شود).
- ضربات وارده به بیضه
- مصرف داروی دی اتیل استیل استرول (DES) توسط مادر در دوران بارداری (سبب کاهش اسپرم و ناهنجاری اسپرم می شود)
- تب
- داروهای ضد سرطان (شیمی درمانی)
- نقص انسدادی در لوله منی بر
- صدمات وارده به کانال های اسپرماتیک در بیضه (به علت بیماری های سوزاک و عفونت کلامیدیا)
- سوء تغذیه و کم خونی, سل
- استرس شدید در زندگی
● علل شایع مشکلات در باروری مردان
انسدادها
درصد کمی از مردان با مشکل انسداد در مجاری دافع خود مواجه اند که مانع رسیدن اسپرم به مایع منی آنها میشود. اگر لوله منی یا مجاری بیضوی شما مسدود یا آسیب دیدهاست، مانع رسیدن اسپرم به تخمهای همسر شما می شود. عفونت، جراحت، نقصهای مادرزادی، یا وازکتومی ممکن است باعث این انسدادها باشند.
• علایم احتمالی: هیچ
• راه حلهای ممکن: جراحی جهت ترمیم انسداد یا عمل وازکتومی برعکس
• میزان موفقیت: بسته به مشکل و نوع جراحی بکار رفته جهت درمان، از ۵۰ تا ۹۰ درصد مردان بعد از جراحی اسپرم بیشتری در منی خود دارند. حدود ۲۰ تا ۶۵ درصد زوجها توانستند با مقاربت یا روش لقاح مصنوعی آزمایشگاهی (IVF) یا تزریق اینتراسیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) بچهدار شوند.
واریکوسل
واریکوسل (گشادشدن رگها، شبیه واریکوسِ بیضهها) دمای بیضهها را بالا میبرد که بر تولید اسپرم اثر میگذارد.
• علایم احتمالی: هیچ (مشکل حین معاینه بدنی قابل تشخیص است).
• راه حلهای ممکن: جراحی جهت رفع نقص واریکوسل
• میزان موفقیت: تا ۴۳ درصد مردان قادر به باردار کردن همسر خود طی یک سال بعد از جراحی بودند، و تا ۶۹ درصد طی دو سال.
اسپرم نامنظم
اگر اسپرم ندارید یا اسپرمتان کم است، جهندگی اسپرم کم (توانایی فَوران آن) یا شکل اسپرمها غیرعادی است، اسپرمتان به تنهایی قادر به باردار کردن تخمهای همسرتان نخواهد بود.
• علایم احتمالی: هیچ
• راه حل های ممکن: داروهای باروری، تلقیح مصنوعی با اسپرم خودتان به شرطی که تعداد، شکل و جهندگی آن خیلی غیرطبیعی نباشد؛ یا تزریق اینتراسیتوپلاسمی اسپرم (ICSI).
• میزان موفقیت: داروهای بارداری افزایش دهنده تعداد تخمها به همراه روش تلقیح مصنوعی، میزان موفقیت را در هر نوبت به ۸ تا ۱۷ درصد میرساند. با روش ICSI درصد موفقیت به ۳۰ درصد میرسد.
حساسیت اسپرمی
ممکن است بدن شما پادتن هایی ترشح کند که اسپرم را از بین میبرند، که معمولا بعد از وازکتومی، پیچش بیضوی (یعنی وقتی بیضه ها داخل کیسه بیضه پیخ میخورند)، عفونت یا تروما اتفاق میافتد.
• علایم احتمالی: هیچ
• راه حل های ممکن: تلقیح مصنوعی، تکنولوژی های نوین در درمان ناباروری (ART)، یا تزریق اینتراسیتوپلاسمی اسپرم (ICSI). (داروهای استروئیدی مثل پردینسون هم گاه برای محدود کردن پادتنهای اسپرم استفاده میشوند اما پزشکان به خاطر عوارض جانبی انها را توصیه نمیکنند).
• میزان موفقیت: داروهای باروری جهت افزایش مقدار تولید تخمها به همراه روش تلقیح مصنوعی، درصد موفقیت را به ۸ تا ۱۷ درصد در هر نوبت میرسانند. درصد موفقیت با روش ICSI به حدود ۳۰ درصد در هر نوبت میرسد.
مشکلات غیرقابل توجیه باروری
اگر پزشک نتواند دلیل مشکل بارداری شما را پیدا کند، مورد شما را «مشکل غیرقابل توجیه باروری» تشخیص میدهد. بعضی متخصصان فکر میکنند سموم محیطی میتوانند عامل تاثیرگذار باشند اما رابطه مستقیمی بین باروری و این مشکلات هنوز به تاییر نرسیده است.
• علایم احتمالی: هیچ
• راه حل های ممکن: داروهای باروری همراه با روش تلقیح مصنوعی یا تکنولوژی های نوین در درمان ناباروری (ART) مثل لقاح مصنوعی آزمایشگاهی (IVF)
• میزان موفقیت: داروهای باروری جهت افزایش مقدار تولید تخمها همراه با روش تلقیح مصنوعی ، درصد موفقیت را به ۸ تا ۱۷ درصد در هر نوبت میرسانند. حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد در هر نوبت منجر به بارداری با روش IVF میشوند. بعد از سه سال درمان، احتمال آن که زوج بچه دار شوند هرسال بین ۲۰ تا ۲۵ درصد کمتر میشود.
مشکلات بارداری مرکب
یک زوج وقتی دچار مشکلات بارداری مرکب میشوند که هم مرد و هم زن مشکل باروری داشته باشند.
• علایم احتمالی: بسته به علل آن متغیر است
• راه حل های ممکن: بسته به علل آن روش درمان متفاوت است
• میزان موفقیت: بسته به علل آن درصد موفقیت متغیر است
مایع منی علاوه بر اسپرم از ۶۵ درصد مایع کیسه منی، ۳۰ تا ۳۵ درصد از پروستات، و ۵ درصد از رگ ها تشکیل شده است. مایع منی حاوی اسید سیتریک، اسید آمینه های آزاد، فروکتوز، آنزیم ها، فسفوریل کولین، پروتاگلاندین، پتاسیم و روی می باشد. میزان مایع منی تولید شده از چند قطره تا ۶ میلی لیتر متغیر است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، برحسب مقدار انزال و مدت زمان ذخیره قبل از انزال، یکبار انزال می تواند حاوی ۴۰ تا ۶۰۰ میلیون اسپرم باشد. اما با اینحال مقدار اسپرم تولید شده در کنار هم حتی نوک یک سوزن را هم نمی پوشاند.
برای نمونه هایی که در تحقیقات پزشکی مورد استفاده قرار می گیرند از دهنده ها خواسته می شوند که خودارضایی کنند و یا اگر گرفتن نمونه بدون رابطه جنسی امکانپذیر نبود، آنوقت از کاندوم های غیرواکنشی استفاده می شود.
● مایع منی از چه ساخته شده است؟
منی سالم دارای ۱۲۰ تا ۶۰۰ میلیون اسپرم در هر نوبت انزال است. مایع منی علاوه بر اسپرم دارای آب, قند های ساده, مواد قلیایی (برای محافظت در مقابل محیط اسیدی میزراه مرد و محیط اسیدی واژن زن است. همچنین در مایع منی موادی به نام پروستاگلندین ها هستند که سبب انقباض رحم ولوله های تخمدانی می شوند. علاوه بر این موادی از قبیل ویتامین C, روی و کلسترول نیز در مایع منی وجود دارند.
بطور کلی مایع منی سالم, فاقد مواد میکروبی, و آلوده کننده است.
● در آزمایش چه مواردی اندازه گیری می شوند؟
× حجم مایع منی
× تعداد اسپرم (مقدار اسپرم در حجم معینی از مایع منی).
× اندازه وشکل اسپرم
× تحرک اسپرم (در صد اسپرم های فعال)
اکنون با استفاده از کامپیوتر تمام موارد فوق ارزیابی می شوند.
مایع منی سالم چه مشخصاتی دارد؟
حجم: ۳ میلی لیتر (بین ۲ تا ۶ میلی لیتر)
غلظت: ۲۰ میلیون یا بیشتر در هر میلی لیتر
تحرک/ ۵۰% فعال پس از ۲ ساعت
شکل طبیعی: ۶۰%
مایع منی معمولاً در عرض ۱ ساعت به صورت مایع در می آید.
PH: بین ۷ تا ۸.
● آنالیز آزمایشگاهی منی
غیر طبیعی بودن آنالیز مایع منی به سادگی احتمال کاهش باروری را مطرح میسازد. مطابق مقادیر
مشخص شده سازمان بهداشت جهانی شاخص های حد اقل نرمال کیفیت مایع منی به ابن تر تیب است.
حدااقل حجم : ۱٫۵-۵٫۵ سی سی
حد اقل تعداد اسپرم در واحد یک سی سی:حد اقل ۲۰ میلیون
حرکت: بیش از ۵۰% اسپرم ها باید حرکت داشته باشند
forward progression:2
ظاهر آزمایشگاهی اسپرم ها: باید حد اقل ۳۰% اسپرم ها ظاهر نرمال داشته باشند
PH: 8-72
رنگ: خاکستری- سفید( گاهی زرد هم طبیعی هست)
قابلیت زنده ماندن و یا viability: بیش از ۶۵% طبیعی هست
progressive motility: 3+ or 4
totoal motile functional sperm: بیش از ۴۰ میلیون طبیعی هست که عددی هست که ضرب ۴ فاکتور در هم بدست می آید… که شامل حجم اسپرم در حرکت اسپرم در تعداد اسپرم در واحد در .. درصد ظاهر طبیعی اسپرم
تعداد گلبول قرمز طبیعی: ۵-۰
تعداد گلبول سفید چرکی طبیعی: ۵-۰
کریستال: اصلا نباید باشد
حالت تکه تکه شدن و جمع شدن اسپرم ها در نمونه آزمایشگاهی(clumping): نباید وجود داشته باشه
mixed antiglobulin reaction: منفی باید باشه
bovine cervical mucus penetration: باید بیش از ۳۰ میلی متر باشه
کشت باکتری در درون اسپرم: هیچ باکتری نباید رشد کنه
antiserum antibody: منفی باید باشه
● توصیه ها برای اینکه نمونه بهتری گرفته شود:
۱- توصیه میشود جمع آوری اسپرم ۴۸-۷۲ ساعت پس از آخرین مقاربت گرفته شود.
۲-برای بدست آوردن میزان پایه ای کیفیت اسپرم بایستی ۳ نمونه اسپرم گرفته شود اما اگر اختلاف ۲ نمونه کمتر از
۲۰% باشد ممکن است نیازی به نمونه سوم وجود نداشته باشد
۳- نمونه مایع منی از طریق استمنا, آمیزش منقطع و یا کاندوم های مخصوص بدون مایع کشنده اسپرم جمع آوری میشود.
۴-نمونه باید داخل ظرف شیشه ای دهان گشاد تمیز( نیازی نیست استریل باشد) یا ظرف پلاستیکی ریخته میشود
۵-مایع منی تازه بصورت لخته میباشد که در مدت ۵-۳۰ دقیقه بعد از انزال مایع میشود
اختلال عملکرد جنسی در مردان, به عدم توانائی در رسیدن به رابطه رضایت بخش جنسی اطلاق می گردد. ممکن است ناشی ازناکاف بودن نعوظ.. اشکال در ریخته شدن مایع منی به مجرای پروستاتیک و یا اشکال در انزال باشد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، ناتوانی جنسی وضعیتی است که در آن مرد نمی‌تواند نعوظ پیدا کرده و قادر نیست که نعوظ خود را به مدت کافی جهت انجام نزدیکی حفظ نماید. اگر چه مشکل شایعی برای یک زوج محسوب می‌گردد ولی قابل درمان نیز هست.
ناتوانی در بسیاری از مردان به صورت نعوظ ناقص و یا اشکال دیگر آن دیده میشود ولی میتواند به صورت دایمی و مزمن باقی بماند. مواردی مثل بیماریهای مزمن، داروها، افسردگی، هیجان و تشویش باعث بروز انواع زودگذر آن شده و مطمئن باشید که در صورت ابتلا به آن مجبور نیستید تا آخر عمر با آن زندگی نمایید.
کمک پزشک معالج همیشه قابل دسترسی است. پس از ملاقات با جراح کلیه و مجاری ادراری که در اغلب موارد، آموزش لازم در اینگونه موارد را دیده است، توصیه‌های لازم در اختیار شما گذاشته میشود. مجدداً به خاطر داشته باشید که ناتوانی جنسی با موفقیت قابل درمان است.
● نعوظ چگونه ایجاد میشود؟
برای اینکه نعوظ یا راست شدن آلت تناسلی ایجاد شود، باید قسمت‌های مختلف بدن با یکدیگر هماهنگ گردد. یک مرد تنها به این دلیل که می‌خواهد، نمی‌تواند به سادگی نعوظ پیدا کند.
جهت ایجاد نعوظ هماهنگی بین روان آدمی، مغز و دستگاه اعصاب مرکزی و محیطی، هورمون‌های خونی، عروق خونی اعم از شریان و ورید جهت ورود جریان خون به داخل آلت و عدم خروج آن از آلت ضروری میباشد. وقتی تمام این دستگاه‌ها با هم کار کنند دو جسم غاری بزرگ شبیه اسفنج موجود در داخل آلت با خون پر شده و بزرگی و سفتی آلت ایجاد می‌گردد.
● آسبب شناسی
ناتوانی جنسی میتواند به علت عیوب عضوی و یا روانی ایجاد گردد. عوامل متعددی در ایجاد نعوظ اخلال ایجاد میکنند. در ابتلای هر کدام از اعضا و دستگاههای دخیل در نعوظ که در بالا ذکر شد ناتوانی جنسی ایجاد میشود.
مثلاً وقتی مردی استرس و افسردگی داشته و یا نگران این باشد که نمی‌تواند عمل دخول را انجام دهد، دچار ناتوانی می‌گردد که به آن ناتوانی جنسی روانی می‌گویند. در بیش از نیمی از موارد، ناتوانی به علت بیماری یا جراحی و تصادف منجر به صدمات عروقی عصبی به وجود می‌آید. داروها و علل هورمونی نیز میتوانند در این قضیه مؤثر باشند.
از میان بیماریها باید از بیماری قند یا دیابت نام برد که ایجاد ضایعات عروقی عصبی کرده و هجوم جریان خون به داخل آلت را در هنگام تقاضای جنسی مختل نموده و ناتوانی جنسی ناشی از مرض قند را ایجاد میکند.
حفظ رژیم غذایی، ورزش و کنترل قند خون به وسیله دارو زیر نظر پزشک مربوطه مشکل را حل می‌نماید، ولی در صورت طولانی بودن، ناتوانی جنسی مزمن ایجاد میکند که درمان آن مشکل است.
یکی دیگر ازعلل عضوی، بیماریهای قلبی عروقی میباشد که در آن جریان خون به داخل آلت کاهش یافته و شخص نعوظ کافی پیدا نمی‌کند. به علاوه گهگاه وریدها که وظیفه احتباس خون در داخل آلت را بر عهده دارند به خوبی عمل نکرده و شخص نمی‌تواند نعوظ خود را به مدت کافی جهت انجام نزدیکی پایدار نگاه دارد. به این حالت ناتوانی جنسی وریدی می‌گویند.
جراحی‌های وسیع لگنی که برای کنترل سرطان پروستات، مثانه و روده بزرگ به کارگرفته میشود، به علت اینکه در آن جراح سعی در برداشتن کامل تمام بافت‌های اطراف سرطان را دارد، سبب صدمه به عروق و اعصاب مسئول ایجاد نعوظ گردیده و نهایتاً ناتوانی جنسی ایجاد میکنند.
صدمات نخاعی به علت مرکزیت این عضو برای انتقال دستورات مغزی به اعضای بدن میتواند باعث ناتوانی جنسی گردد.
از مواد شیمیایی مؤثر در ایجاد ناتوانی جنسی باید به داروهای ضد فشار خون و داروهای عصبی و ضد افسردگی اشاره نمود. به این نوع، ناتوانی جنسی دارویی می‌گویند. البته در اینجا پزشک است که به شما جهت ادامه یا قطع دارو توصیه لازم را خواهد نمود و قطع خود سرانه دارو عوارض دیگری را میتواند در پی داشته باشد. الکل نیز باعث آسیب کبدی، اختلالات هورمونی و صدمات رشته‌های عصبی گردیده و در بعضی از مواقع منجر به ناتوانی جنسی دایمی می‌گردد.
نارسایی کلیه و کبد نیز به لحاظ ایجاد تغییرات هورمونی اغلب این عارضه را به دنبال خواهند داشت.
ناتوانی جنسی شامل انواع زیر است:
● اشکال در نعوظ:
به معنی عدم توانائی در ایجاد و حفظ نعوظ سفت بوده که امکان دخول به واژن و رابطه رضایت بخش جنسی را نمیدهد
● انزال زودرس:
به انزال کنترل نشده قبل یا مدت کوتاهی بعد از ورود آلت به واژن اطلاق می شود.
● انزال دیررس:
به انزال دیررس اشاره دارد.
● انزال برگشتی:
به معنی برگشت مایع منی به داخل مثانه در حین انزال بوده و ناشی از نارسائی مکانیسم گردن مثانه است
● آمار:
در بین سنین ۷۰-۴۰ سالگی, در ۵۲% افراد به درجات مختلف اختلال نعوظ وجود دارد. ۱۷% این موارد خفیف, ۲۵% متوسط و ۱۰% دیگر شدید است. با افزایش سن به خصوص موارد متوسط و شدید ۳-۲ برابر شایعتر می شوند. از عوامل مستعد کننده می توان به دیابت قندی, بیماری قلبی , فشار خون بالا و کمبود HDL( مرتبط با چربی خون) اشاره کرد. عوامل روانی یا پسیکولوژیک( نظیر افسردگی خشم…) نیز در اختلال عملکرد جنسی موثرند. انواع دیگر اختلال عملکرد جنسی که بسیار شایع هستند شامل انزال زودرس ۲۸% فقدان تمایل جنسی ۱۶% و اضطراب در هنگام نزدیکی ۱۷% می باشد.
● پاتوژنز:
در نعوظ عوامل روانی ,عصبی, هورمونی, شریانی وریدی و سینوزوئیدی دخالت دارند. مواردی که بیش از یک عامل دارند و یا اینکه علل آنها بطور دقیق مشخص نمی باشد.. تحت عنوان علل دیگر بحث شده اند.
● مرورکلیه علل اختلالات نعوظ مردان
اختلالات مادرزادی :فقدان جسم غاری-فیبروز جسم غاری- ضایعات طناب نخاعی-ابنرمالیتی های مادرزادی
اختلالت پانکراس :دیابت ملیتوس
اختلالات نرولوزیک: بیماری MS – نروپاتی اوتونوم- نروپاتی محیطی
اختلالت عروقی: pripaism ( نعوظ دردناک) -گرفتگی عروقی شریانهای اون منطقه- واریکوسل
اختلالات آدرنال: سرطانها- بیماری کم کاری غده مذبور بنام بیماری آدیسون
اختلالات تیروئیدی: کم کاری تیروئید- پر کاری تیروئید
صدمات به پانکراس: صدمه به آلت- شکستگی لگن- صدمه ستون مهره ها- انجام هر گونه جراحی روی ستون فقرات
داروها: بلوکر های اتونومیک- استروژنها- آنتی آندروژنها- رزرپین- بلوکر های گیرنده دوپامین
اختلالت گنادی: یعضی از سندروم های کم کاری غده جنسی مردانه- عوارض اوریون بیضه- چرخش دوطرفه بیضه
بیضه پیر مردان- سرطانهای بینابینی زن ساز- اخته شدن
اختلالات غده هیپوفیز مغزی: وجود غده های خوش خیم- و بدخیم- کم کاری غده مذبور-
متفرقه: بیماری نادری بنام هموکروماتوز- نارسائی کلیه- بیحالی و ضعف عمومی
● اختلالات روانی
تئوریهای اولیه اشکال نعوظ را به اضطراب نسبت میدادند. در دهه ۱۹۵۰ اعتقاد بر این بود که علت ۹۰% موارد اختلال نعوظ پسیکولوژیک است. امروزه با پیشرفت روشهای تشخیصی مشخص شده است که علت بیش از ۵۰% ناتوانائیهای جنسی ارگانیک است و این درصد در سنین بالاتر بیشتر است. پاتوژنز ناتوانی جنسی با منشا روانی ناشناخته است. فعالیت بیش از حد سمپاتیک و مهار آزاد شدن نوروترانسمیترز ها از فرضیه های مطرح شده هستتند.
● اختلالات عصبی
ناتوانی جنسی به علت اختلالت نعوظ ممکن است ناشی از بیماری مغزی طناب نخاعی اعصاب کاورنوس و پودندال.. پایانه های انتهائی اعصاب و گیرنده ها باشد. حدود ۹۵% بیماران با ضایعه کامل نرون محرکه فوقانی توانائی نعوظ دارند.ولی فقط ۲۵% بیماران با ضایعه نرون محرکه تحتانی دارای نعوظ می باشند. در ۹۰% ضایعات ناکامل نعوظ حفظ می شود. بیماریهای اختلال عملکرد مغز.. مثل سرطانها صرع حوادث عروق مغزی پارکینسون آلزایمر اغلب باعث کاهش میل جنسی می شوند. اختلال نعوظ در این موارد دیده نمی شود. اختلالات طناب نخاعی( مانند اسپاینا بی فایدا, فتق دیسک , سیرنگو میلی , تومور طناب نخاعی, تابس دور سالیس , بیماری ام اس) راه های آوران و یا وابران را درگیر میکند. اختلال اعصاب کاورنو و پودندال( آسیب مستقیم به اعصاب در تروما , جراحی رادیکال پروستاتکتومی و یا جراحی رکتوم) راه های ارتباطی را قطع میکنند. نوروپاتی محیطی مانند آنچه که در دیابت قندی الکلیسم مزمن و یا کمبود ویتامین دیده میشود به پایانه های عصبی آسیب وارد کرده و باعث کاهش ناقلین شیمیائی میشود
● اختلالات هورمونی
دیابت قندی شایعترین بیماری هورمونی است که با اختلال نعوظ همراه است. ناتوانی جنسی در دیابت عمدتا به علت عروقی, عصبی و روحی روانی است. کم کاری غدد جنسی در اثرسرطان های غده های مغزی, درمان با استروژن یا ترکیبات ضد آندروژن و برداشتن بیضه ها( ارکیکتومی) برای سرطان پروستات ممکن است میل جنسی و نعوظ های شبانه را مهار نماید. ناتوانی جنسی متعاقب پرولاکتین بالا( مهار تمایلات جنسی) پرکاری تیروئید, کم کاری تیروئید سندروم کوشینگ و بیماری آدیسون ایجاد می شود.
● اختلالات شریانی
هنگامی که آلت تناسلی در حالت شل می باشد, کمترین مقدار خون که فقط جهت رفع نیاز های متابولیک است وارد جسم غاری میشود و سطح گاز های خون در جسم غاری مشابه سطح آنها در خون وریدی است. پس از تحریک جنسی بطور ناگهانی مقدار زیادی خون شریانی وارد آرتریولهای متسع می شود. تا تمام سیستم سینوزوئیدی را باز کند و تعادل جدیدی در فشار ( حدود ۱۰۰ میلی متر جیوه) برقرار نماید( نعوظ کامل) ; در همین زمان برای حفط نعوظ فقط مقادیر آستانه ای جریان خون وارد جسم غاری میشوند و آن را ترک میکنند. تنگ شدن مجرای شریانی بعلت سخت شدن جدار شریان منجر به افت شریان در شریان های کاورنوس و کاهش جریان خون شریانی میشود که قادر است فقط بخشی از سیستم سینوزوئیدال را پر نماید و این فشار در جدار سیوزوئید ها جهت مسدود کردن ورید ها کافی نیست این نارسائی شریانی منجر به نعوظ ناقص یا عدم توانائی در حفظ نعوظ اولیه
می شود.
● دارو ها و اختلالات جنسی
این داروها باعث ناباروری موقتی میشن:
کتوکونازول- اسپیرینولاکتون- الکل- سایمتدین- داروهای نشاط آور مثل ماری جوانا- هروئین- متادون-داروهائی که بعنوان شیمی درمانی ضد سرطان به حساب میاد.
اما یک دسته دیگر داروها هستند که روی مراحل جنسی اثر موقتی دارند, یعنی هنگام نعوظ یا انزال دلخواه ایجا داختلال میکنندتمامی داروهای ضد فشار خون,متیل دوپا- کلونیدین- رزرپین, میل جنسی رو کم میکنند. داروهای بتا بلوکر هم میل جنسیرو کم میکنند-اسپیرینولاکتون, داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و مهار کننده های منو امینواکسیداز هم میل جنسی رو کم میکنند .فنوتیازین ها, بنزودیازپین ها, باربیتوراتها ناتوانی جنسی یعنی همان اختلال نعوظ و انزال میدن… تزکیبات حاوی هورمون های زنانه , مثل استروژن و ترکیبات ضد هورمون های مردانه هم ( مثل سایمیدین کتوکونازول سیپروترون استات) باعث ناتوانی موقتی میشن… البته الکل و کشیدن سیگار اگر بطور مزمن مصرف بشن..خطر آسیب دائمی دستگاه تولید مثل را دارد..
● بیماریهای سیستمیک و سایر اختلالات
۱- دیابت قندی: ناتوانی جنسی در بیش از ۲۵% افراد جوان مبتلا به دیابت و ۷۵% بیماران مسن دیابتی دیده میشود. دیابت قندی روی سیستم عصبی و عروقی اختلال ایجاد میکند. بالا بودن قند خون اثری روی نعوظ ندارد.
۲- بیماریهای کلیوی: در ۵۰% بیمارانی که دیالیز می شوند ناتوانی جنسی دیده میشود که عوامل زیر در آن دخالت دارند: کاهش غلظت تستوسترون سرم, نوروپاتی دستگاه خودکار, تسریع بیماریهای عروقی, مصرف داروهای مختلف, بدتر شدن بیماری اولیه و استرس های روانی. در یک مطالعه مشخص شد با پیوند کلیه, توانائی جنسی(potency) در ۷۵% بیماران بهبود می یابد.
۳- سایر بیماریها: بیماران مبتلا به آنژین صدری نارسائی قلبی و یا بیمارانی که از انفارکتوس قلبی جان سالم بدر برده اند بعلت اضطراب نارسائی شریانی و یا اثرات داروهای قلبی دچار ناتوانی جنسی می شوند. همچنین اضطراب عامل اصلی ناتوانی جنسی در بیماران مبتلا به آمفیزم شدید است. اگر چه بالابودن فشار شریانی در بین بیمارانی که ناتوانی جنسی دارند شایع است ولی تحقیقات نشان داده ناتوانی جنسی در بیماران فشار خونی نسبت به گروه کنترل تنها کمی بیشتر بوده است.
● تشخیص و درمان
بررسی بیماران باید شامل اخذ شرح حال دقیق معاینه فیزیکی مصاحبه با شریک جنسی انجام آزمایشات روتین نظیر شمارش خون کامل ادرار قند خون ناشتا کراتینین سرم سطح سرمی تستوسترون در صبح و غلظت پرولاکتین باشد. در بیمارانی که علائم بیماری پروستات دارند بررسی ترشحات لازم است.
● ناتوانی جنسی روانی( پسیکوژن)
شروع ناگهانی ناتوانی جنسی, اختلال عملکرد جنسی ( مثل داشتن نعوظ مناسب با یک شریک جنسی و نعوظ ضعیف با سایر شرکای جنسی , یا نعوظ طبیعی شبانه علیرغم اختلال نعوظ در روز .. همگی یافته هائی به نفع ناتوانی جنسی با منشاء روانی است. با بررسی فعالیت نعوظ شبانه(NPT).. بطور طبیعی باید هر ۳-۵ نعوظ در هر شب وجود داشته باشد.. که هر یک بین ۲۵-۳۵ دقیقه بطول بکشد.. وجود داشته باشد) , میتوان در افتراق اختلال نعوظ پسیکوژن(NPT طبیعی است) و اختلال نعوظ ارگانیک (NPT غیر طبیعی است) افتراق قائل شد. تست تزریق داخل کاور نوس ( با یا بدون تحریک جنسی).. در اثبات تشخیص اختلال جنسی پسیکوژن کمک کننده است. اگر اختلال عصبی و یا هورمونی موجود باشد ایجاد نعوظ کامل بعد از تزریق, قویا به نفع اختلال نعوظ پسیکوژن است.
● درمان ناتوانی جنسی با منشاء روانی ( پسیکوژن)
شروع ناکهانی ناتوانی جنسی, اختلال عملکرد جنسی ( مثل داشتن نعوظ مناسب با یک شریک جنسی و نعوظ ضعیف با سایر شرکای جنسی , یا نعوظ طبیعی شبانه علیرغم اختلال نعوظ در روز .. همگی یافته هائی به نفع ناتوانی جنسی با منشاء روانی است. با بررسی فعالیت نعوظ شبانه(NPT).. بطور طبیعی باید هر ۳-۵ نعوظ در هر شب وجود داشته باشد.. که هر یک بین ۲۵-۳۵ دقیقه بطول بکشد.. وجود داشته باشد) , میتوان در افتراق اختلال نعوظ پسیکوژن(NPT طبیعی است) و اختلال نعوظ ارگانیک (NPT غیر طبیعی است) افتراق قائل شد.
تست تزریق داخل کاور نوس ( با یا بدون تحریک جنسی).. در اثبات تشخیص اختلال جنسی پسیکوژن کمک کننده است. اگر اختلال عصبی و یا هورموی موجود باشد ایجاد نعوظ کامل بعد از تزریق قویا به نفع اختلال نعوظ پسیکوژن است.
از لحاظ تئوری درمان ارجح ناتوانی جنسی با منشا روانی( سایکوتراپی) است. درمان فردی با روش سایکوآنالیز( که بر تئوری فروید استوار است و معتقد است اختلال نعوظ ناشی از ترس نا خود آگاه بوده که در کمپلکس ادیپوس متمرکز است), درمان سایکودینامیک ..رفتار درمانی آموزش فیدبک و درمان با هیپنوتیزم از سایر روشهای درمانی است. اگر بیمار از روان درمانی خود داری کرده و با بعد از چند جلسه بهبودی مشخصی پیدا نکند.. میتوان اقدام به درمان جایگزینی کرده که شامل استفاده از دستگاه واکیوم تزریق داخل جسم غاری و یا تجویز داخل مجرائی مواد گشاد کننده عروقی.. پروتز های آلت است. اخیرا داروی مهار کننده فسفو دی استراز بنام ویاگرا یا silendefil… که در درمان ناتوانی جنسی پسیکوژن خیلی موثر است…۸۴% بهبود داشته اند و ۷۰% موفق به مقاربت شده اند( در برابر ۲۹% و ۲۶% بهبودی با دارو نما). امروزه این دارو جهت غربالگری تشخیصی به منظور رد ناتوانی جنسی پسیکوژن کاربرد پیدا کرده است.
● درمان ناتوانی جنسی با منشاء روانی
از لحاظ تئوری درمان ارجح ناتوانی جنسی با منشا روانی( سایکوتراپی) است. درمان فردی با روش سایکوآنالیز( که بر تئوری فروید استوار است و معتقد است اختلال نعوظ ناشی از ترس نا خود آگاه بوده که در کمپلکس ادیپوس متمرکز است), درمان سایکودینامیک ..رفتار درمانی آموزش فیدبک و درمان با هیپنوتیزم از سایر روشهای درمانی است. اگر بیمار از روان درمانی خود داری کرده و با بعد از چند جلسه بهبودی مشخصی پیدا نکند.. میتوان اقدام به درمان جایگزینی کرده که شامل استفاده از دستگاه واکیوم تزریق داخل جسم غاری و یا تجویز داخل مجرائی مواد گشاد کننده عروقی.. پروتز های آلت است.
داروی مهار کننده فسفو دی استراز بنام ویاگرا یا silendefil… که در درمان ناتوانی جنسی پسیکوژن خیلی موثر است ۸۴% بهبود داشته اند و ۷۰% موفق به مقاربت شده اند( در برابر ۲۹% و ۲۶% بهبودی با دارو نما). امروزه این دارو جهت غربالگری تشخیصی به منظور رد ناتوانی جنسی پسیکوژن کاربرد پیدا کرده است.
● ناتوانی جنسی با منشاء عصبی
بطور ایده ال باید تمام سیستم عصبی را به عنوان یک مجموعه مورد معاینه قرار دارد. در بررسی ها باید توجه خاصی به عملکرد سیستم عصبی خود کار, سوماتیک اعصاب ساکرال( خاجی) مبذول داشت. که در این میان بررسی کنترل ادرار مدفوع وضعیت اسفنکتر ها و حس دستگاه تناسلی اهمیت ویژه ای دارد. سابقه دیابت, مصرف مزمن الکل, تروما ,مولتیپل اسکلروزیس حائز اهمیت است. معاینه باید شامل بررسی عملکرد حرکتی حسی و سوماتیک و اجزای آوران و وابران دستگاه خودکار باشد و چنانچه متخصص ارولوژی وسائل مورد نیاز این معاینات را ندارد باید با یک متخصص مغز و اعصاب مشاوره نماید
● بررسی عملکرد حسی و حرکتی سوماتیک:
در بررسی میزان اختلال عصب دور سال می توان از biothesiometry استفاده کرد زیرا از بین رفتن حس ارتعاش یکی از اولین نشانه های نروپاتی محیطی دیابتیک است
● بررسی اجزای آوران و وابران دستگاه خودکار:
روش های متعدد بررسی عملکرد اعصاب خودکار عبارتند از:
۱- تغییرات ضربان قلب در حین تنفس عمیق که بیانگر رفلکس غیر طبیعی قلبی است و علامت زودرس نوروپاتی دستگاه خودکار است. ۲- رفلکس پاسخ مردمک به نور ۳- سیستومتری با آزمایش بتانکول و ثبت فشار مجرا ۴- رفلکس بولبوکارورنوس جهت تحریک مجرای پروستاتیک.. این روشها غیر مستقیم هستند. بررسی دستگاه عصبی مرکزی: تست NPT یاnocturnal penile tumescence به همراه EMG و EEG انجام میشود. تست غیر طبیعی NPT , ضایعه دستگاه عصبی مرکزی را مطرح می نماید.
● درمان ناتوانی جنسی با منشاء عصبی
درمان ناتوانی جنسی نوروژنیک به شدت بیماری و عوامل همراه بستگی دارد. بیماران مبتلا به ضایعات خالص عصبی را می توانبا دستگاه واکیوم, وازودیلاتاتور های تزریقی و یا خوراکی و یا پروتز آلت درمان نمود. داروی جدید خوراکی بنام ویاگرا در بیماران مبتلا به آسیب نخاعی کاملا موثر بوده است و ۸۳% بهتر در توانائی جنسی و ۵۹% مقاربت موفق داشته اند. از آنجائی که بیماران مبتلا به ناتوانی جنسی عصبی, پاسخ شدیدتری به مواد وازودیلاتاتور تزریقی می دهند, باید شروع درمان با مقادیر کم دارو باشد تا نعوظ کمتر از یک ساعت ایجاد شود. در صورت استفاده از حلقه تنگ کننده آلت, حلقه حتما ۳۰ دقیقه بعد برداشته شود.
● ناتوانی جنسی با منشاء هورمونی
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، بررسی شامل گرفتن شرح حال دقیق معاینه عمومی و بررسی محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- گناد و بررسی کار تیروئید و آدرنال و بررسی وجود دیابت قندی , سابقه شیمی درمانی, رادیو تراپی, تماس با سموم الکل و داروها یا نارسائی کلیه می باشد.
در معاینه فیزیکی باید توجه خاص به نشانه های کم کاری غدد جنسی مردانه( بیضه های کوچک آتروفیک از بین رفتن موی صورت و بدن و ژنیکوماستی) و علائم خواجگی( موهای کم ناحیه صورت ژنیتالیا زیر بغل دستگاه تناسلی کودکانه و صدای زیر) معطوف شود.
آزمایش ها شامل اندازه گیری غلظت تستوسترون , پرولاکتین است. در بیمارانی که پرولاکتین بالادارند باید آزمایش تکرار شود ودر صورت بالا بودن مجدد با شک به تومور هیپوفیز به متخصص غددارجاع داده شود.
بیمارانی که سطح تستوسترون آنها در صبح پائین است باید بصورت مکرر LH و FSH در آنها اندازه گیری شود. اگر تستوسترون پائین ولی سطح LH و FSH افزایش نیافته باشد , باید برای بررسی اختلال عملکرد هیپوفیز یا هیپوتالاموس در خواست مشاوره غدد کرد.
اگر تستوسترون پائین و LH و FSH بالا باشد علت ناتوانی جنسی نارسائی اولیه بیضه است. نارسائی بیضه را می توان با تجویز تستوسترون زیر زبانی خوراکی یا عضلانی درمان کرد.
تزریق تستوسترون داخل عضلانی با دوز ۲۰۰ mg هر ۲ تا ۳ هفته بعلت اثرات سمی ترکیبات خوراکی یا زیر زبانی روی کبد توصیه می گردد. در بیماران مبتلا به کم کاری هپوفیز از hcg می توان به منظور تحریک ترشح تستوسترون از بیضه استفاده کرد. در سرطان هیپوفیز که پرولاکتین زیاد ترشح میکند درمان با بروموکریپتین یا عمل جراحی توانائی جنسی را به بیمار باز میگرداند.
● ناتوانی جنسی شریانی
به جز موارد ناشی از تروما ,بیماریهای شریانی معمولا سیستمیک بوده و اعضای مختلف بدن را درگیر میکند. وجود سابقه بیماری عروق محیطی ,لنگیدن متناوب و تغییرات آتروفیک اندام ها یافته هائی به نفع درگیری احتمالی شریانهای آلت هستند. معاینات فیزیکی باید شامل لمس شرائین کاروتید براکیال فمورال و شریان دورسال آلت باشد. اندازه گیری فشار خون آلت به عنوان یک آزمایش غربالگری به منظور بررسی ضایعات شریانی آلت تناسلی معرفی شده است.
نسبت فشار خون شریان به آلت به فشار خون سیستولیک شریان براکیال, اندکس فشار آلتی – برکیال (PBI) نامیده می شود و شاخص خوبی برای بررسی بیماریهای شریانی است. نسبت کمتر از ۰٫۶ قویا نشان دهنده ناتوانی جنسی با منشاء شریانی است.(PBI) از طریق داپلر با موج پیوسته بررسی و ادنازه گیری می شود.
باید توجه داشت که (PBI) طبیعی بیانگر جریان طبیعی و مناسب آلت نمی باشد. زیرا این اندازه گیری در حالت شل نشانه جریان خون در حالت نعوظ نمی باشد برای این منظور می توان داپلر را در زمانی که مواد وازو اکتیو داخل جسم غاری تزریق شده است انجام داد.
سونوگرافی توام با داپلر بسیار دقیق تر از (PBI) بوده و غیر تهاجمی است. آرتریو گرافی شرائین پودندال یا ایلیاک داخلی در موارد انتخابی صدمات لگن یا در بیماران جوانی که مشکوک به بیماری شریانی ایزوله هستند اندیکاسیون دارد. تنگی یا انسداد منفرد شریانهای خارج آلت, جهت ترمیم جراحی مناسب است.
● درمان ناتوانی جنسی با منشاء شریانی
بیمارانی که اختلال عروقی خفیف تا متوسط دارند.. معمولا با درمانهای غر جراحی نظیر مهار کننده های فسفو دی استراز خوراکی, واکیوم ,تزریق مواد وازو اکتیو داخل کورپوس کاورنوس پاسخ میدهند. در مورد بیماری شریانی شدید معمولا نیاز به روشهای جراحی باز گشائی عروق(revascularization) و پروتز وجود دارد. ویاگرا یک مهار کننده فسفو دی استراز۵ خوراکی است که اثر شل کننده NO را تشدید می کند.
در خلال فعالیت جنسی NO از طریق اعصاب NANC در عضلات صاف آزاد میشود. این حالت موجب شل شدن عضلات کورپوس کاورنوس و تجمع خون در سینوزوئید ها و در نهایت نعوظ می گردد. فسفو دی استراز باعث تجزیه cgmp می گردد و توسط ویاگرا مهار می شود.
باید توجه داشت در صورت فقدان تحریک جنسی این دارو تاثیری در ایجاد نعوظ ندارد. پاسخ کلینیکی به دارو وابسته به دوز است. نعوظ در ۶۳% بیاران با دوز ۲۵ میلی گرم دیده میشود و در ۸۲% بیماران با دوز ۱۰۰ میلی گرم بهبودی نشان می دهند. عوارض جانبی حفف تا متوسط و شامل سردرد ۱۶% فلاشینگ ۱۰% دیس پپسی ۷% و اختلال بینائی ۳% است. لازم به تذکر است که این عوارض نیز وابسته به دوز هستند.
مصرف این دارو در بیماران قلبی باید با احتیاط صورت گیرد. دوز درمانی در شروع ۵۰ میی گرم یک ساعت قبل از فعالیت جنسی است. این دارو در کبد متابولیزه می شود. بیمارانی که ترکیبات نیترات مصرف می کنند نباید از این دارو استفاده کنند.
داروهائی که داخل مجرا استعمال میشود نیز کاربرد خوبی داشته اند.ALPROSTADIL داخل مجرائی (MUSE) بطورمستقیم از مجرا جذب شده و به کورپوس کاورنوس میرسد. شایعترین عوارض آن شامل درد آلت تناسلی ۱۱% و سوزش مجرای ادرار ۷% است. انسیدانس فیبروز( خم شدن آلت تناسلی ندول پلاک پیرونی) حدود ۱٫۴% است. در اغلب موارد بیماران عوارض جانب خفیف است از آنجائیکه این دارو امبریو توکسیک است لازم است در مواردی که همسر بیمار حامله است از کاندوم استفاده شود.
تزریق مواد وازو اکتیو در داخل جسم غاری نیز یک درمان مناسب است. مواد وازو اکتیو شامل پاپاورین به تنهائی یا همراه با فنتولامین و پروستاگلاندین بوده و باعث اتساع طولانی مدت شرائین می شوند. حتی بسیاری از بیماران به دنبال تزریقات مکرر وضعیت همودیناکیک بهتری پیدا کرده و بدون دارو نیز نعوظ خوبی داشته اند. عوارض این داروها شامل اکیوز محل تزریق, گیجی , فیبروز و پریاپیسم است.
● ناتوانی جنسی با منشاء وریدی ( کاورنوسال)
سابقه تورم سریع یا نعوظ ناقص به ویژه در مردان جوان قویا نارسائی وریدی را مطرح میکند. اگر چه نارسائی شریانی نیز علائم مشابهی را ایجاد میکند . گیجی, برافروختگی صورت و یا افت فشار خون سیستمیک متعاقب تزریق وازو دیلاتاتور ها ممکن است ناشی از نورو پاتی دستگاه اتونوم و یا نشت وسیع خون وریدی باشد. تایید تشخیص با کاورنوزومتری ضروری است.
به منظور مقاصد علمی استفاده از سرعت detumescence در حین انجام آزمایش تزریق و تحریک توام (CIS) جهت تشخیص ناتوانی جنسی با منشاء وریدی توصیه شده است. پس از تزریق ۳۰ میلی گرم پاپا ورین یا ۱۰ میکرو گرم پرو ستاگلاندین E1 درداخل جسم غاری و تحریک دستی ناحیه ژنیتال detumescence در عرض ۵ دقیقه برای نارسائی مکانیسم انسداد وریدی جنبه تشخیصی دارد. شایعترین بیماری عضله کاورنوس, فیبروز پس از پریاپیسم و جایگزینی موضعی با پلاک های فیبروتیک در بیماری پیرونی است.
● درمان ناتوانی جنسی با منشاء وریدی
در بیماران مبتلا به لیک وریدی خفیف ,ویاگرا ,آلپروستادیل داخل مجرائی, وسیله ایجاد کننده خلاء(vacium device) یا تزریق مواد گشاد کننده عروق در داخل جسم غاری برای ایجاد نعوظ مناسب کافی است. درمان جراحی فقط برای بیمارانی که به درمانهای کمتر تهاجمی پاسخ نمی دهند مورد استفاده قرار میگیرد. بنا براین برای تمام بیماران قبل از تصمیم جهت عمل جراحی, اقدام به انجام روشهای کمتر تهاجمی نظیر استفاده از واکیوم یا تزریق داروهای گشاد کننده عروق , توصیه می شود و درمان جراحی در بیمارانی که به درمان فوق جواب ندهند یا آن را نپذیرند انجام می شود.
● اختلال عملکرد جنسی موثر بر ارگاسم انزال و emission
سمپاتکتومی دو طرفه در سطح L2 , در ۴۰% موارد منجر به اختلال در عملکرد انزال در بیماران می شود. لنفادنکتومی دوطرفه , خلف صفاقی با درصد بالاتری از اختلالات emission همراه است. انزال رترو گراید معمولا نتیجه اختلال عملکرد اسفنکتر داخلی یا گردن مثانه است که معمولا به دنبال جراحی خارج کردن پروستات , مصرف داروهای آلفا بلوکر و نوروپاتی های سیستم اتونوم( دیابت) دیده می شود. emision و انزال موفقیت آمیز بدون ارگاسم, در برخی از بیماران مبتلا به ضایعات نخاعی دیده می شود. اگر بررسی میکروسکوپی وجود اسپرم را در داخل ادرار مثانه بعد از یک انزال خشک تایید کند… تشخیص انزال رترو گراید مظرح می شود ولی اگر اثری از اسپرم وجود نداشته باشد نارسائی emission مطرح می گردد.
● درمان
قطع مصرف داروهای آلفا بلوکر در برخی از بیماران مبتلا به نارسائی emission یا انزال رترو گراید منجر به درمان می شود. داروهای سمپاتومیمتیک نظر افدرین یا ترکیبی از کلر فنیرامین مالئات و فنیل پرو پانول آمین هیدرو کلراید, با موفقیت در انزال رترو گراید مورد استفاده قرار گرفته اند. ایجاد انزال از طریق تحریک الکتریکی ( electroejaculation) بوسیله پروب رکتال جهت برخی بیماران دچار ضایعات نخاعی بکار می رود.
استفاده از مشاوره روانپزشکی در اشخاصی که نمی توانند به ارگاسم و انزال برسند و استفاده از روش حساسیت زدائی, روش فشار دادن استفاده از بی حس کننده موضعی یا کاندوم که حساسیت گلنس و فرنولوم را کاهش می دهد جهت درمان انزال زودرس بکار می روند. اخیرا از مهار کننده های باز جذب سروتونین( فلوکسیتین
سرترالین کلومیپرامین) نیز جهت درمان انزال زودرس با موفقیت استفاده شده است.
● چگونه ناتوانی جنسی درمان میشود؟
ابتدا دو قدم برای حل مشکل شما وجود دارد.
در قدم اول پزشک نیاز دارد علت را جستجو نماید و در قدم دوم پزشک به شما کمک میکند که درمان مناسب را انتخاب نمایید.
پزشک چگونه علت را پیدا میکند؟ پس از سؤالات کافی در مورد نحوه شروع و پیشرفت بیماری و حالت روحی فرد مبتلا، پزشک معاینات کامل به عمل می‌آورد تا از صحت مقدار فشار خون، کار اعصاب و ساختمان آلت اطمینان حاصل نماید.
او سپس ممکن است انجام آزمایش بررسی نعوظ شبانه در حالت خواب را توصیه نماید که کمک زیادی برای افتراق علت عضوی یا روانی میکند. در کنار آن، بررسی وضعیت هورمونها و قند خون و یا نحوه جریان خون به داخل آلت ممکن است درخواست گردد.
در صورتیکه علت مشکل شما روحی و فکری تشخیص داده شود پزشک معالج، شما را نزد روان شناس یا روان پزشک مجرب معرفی خواهد نمود. اگر علت عضوی باشد روشهای درمانی متعددی به شما پیشنهاد می‌گردد که شامل قرصهای مختلف، تزریق آمپول به داخل عضله و حتی داخل آلت، وسایل خاص برای ایجاد نعوظ مصنوعی و بالاخره عمل جراحی و گذاشتن پروتز میباشد.
مسلم است که هر یک از طرق فوق خصوصیات خاص را خود دارند که منطبق با توانایی‌های شما میتواند مؤثر واقع شود. بنابر این نگران مشکل خود نباشید و به امید خدا با مشاوره با پزشک اورولوژی مرتفع خواهد شد.